در حاشیه ی خوانش شعر «کویری» از مجموعه ی «مدایح بی صله» ی «شاملو»، مطلبی نوشته بودم که گفته شد بحث را به بیراهه می برد. من هم آن مطلب را به اینجا منتقل کردم. این مطلبی بود که خیلی وقت پیش می خواستم در موردش بنویسم. ولی همیشه یک جور ترس یا حسادت زنانه مانعم بود. شعر کویری برای «زیور» کلیدر نوشته شده. «زیور»، بیوه ی دوست و همرزم «گل محمد» است در داستان بسیار بلند «کلیدر» که نه زیباست و نه خیلی توانا. «گل محمد» به او لطف می کند و سرپناهش می دهد. او را به زنی می گیرد. «مارال»، دختر دایی «گل محمد» که به پناه نزد خانواده می آید، این زندگی را به هم می ریزد. تقصیری شاید از او نیست. «گل محمد» همراه می خواهد. مادر هم همسری شایسته تر می خواهد برای پسرش. زنی که برای پسرش فرزندی بزاید. کاری از «زیور» ساخته نیست جز اینکه بسوزد و بسازد. برای او شوهر داشتن بهتر از آوارگی ست. هیچ به یاد ندارم که دست آخر چه به سر «زیور» می آید. ولی «مارال»، تا چندی پیش که بالاخره آدرسش را پیدا کردیم و قصد داشتیم برای دیدنش برویم، زنده بود. ندیدمش.
داستان زیور و گل محمد و مادر و مارال، داستانی ست قدیمی و آشنا. مادر، فرزندش را می خواهد. همسر، زوجش را می خواهد. انسان، آزادی می خواهد. خیلی هم میان زن یا مرد بودن، تفاوتی قایل نمی شوم.
شما را به خدا باز این حرف ها را شخصی تلقی نکنید. نه غرض شخصی دارم و نه مخاطب خاص و نه حرفی به دری می گویم که دیواری بشنود. من از همه ی دیده ها و شنیده هایم می گویم.
معمولا درگیری های خانوادگی بر سر اثبات مالکیت است. همه می خواهند تصاحب کنند. همه می خواهند در اختیار داشته باشند. آنچه در عمل اتفاق می افتد، قسمت شدن است. قسمت شدن مرد، بین مادر و همسرش. قسمت شدن زن بین همسر و خانواده اش. قسمت شدن مرد بین زن هایش. قسمت شدن زن بین همسر و فرزاندش. قسمت شدن زن بین همسر و شغلش. و خوب می دانیم که در هر قسمت شدنی، کاهش سهم هست. من فکر می کنم که باید سعی کنیم عادلانه قسمت شویم و باید به سهم خودمان راضی باشیم.
باید قبول کنیم که یک انسان را نمی توانیم به تصرف خودمان درآوریم. جسم را شاید، ولی روح را نمی توان به زنجیر کشید. فکر می رود تا هرجا که بخواهد. خیال شکل می گیرد هرطور که بخواهد. از اینها گذشته، آنچه انسان را می کشد مرگ نیست، اسارت است. مرگ جسم را از بین می برد و اسارت روح را. حسادت ها روح را اسیر می کنند.
